Museumeducatie
Huis Sonneveld - Nieuwe Instituut
Huis Sonneveld
Huis Sonneveld is een van de best bewaarde voorbeelden van het Nieuwe Bouwen in Nederland, een functionele, rationele ontwerpstijl uit de jaren 1930. Het huis is ontworpen door architectenbureau Brinkman & Van der Vlugt, in opdracht van de familie Sonneveld. Wat mij aanspreekt, is hoe deze modernistische visie niet alleen zichtbaar is in de architectuur, maar ook voelbaar in het dagelijks leven van toen.
De woning biedt een unieke kans om na te denken over de relatie tussen vorm, functie, moderniteit en persoonlijke beleving – precies het gebied waarin educatie en bemiddeling elkaar kunnen versterken.
Publieksbegeleiding
Ik kies ervoor om mijzelf in deze opdracht als museumeducator te positioneren, met nadruk op kennisoverdracht, historische context en architecturale principes. Tegelijk wil ik bezoekers uitnodigen tot reflectie en beleving – onderdelen die belangrijk zijn voor kunstbemiddeling.
Een begeleider is ook een facilitator, iemand die ruimte biedt voor verwondering, vragen en betekenisgeving. Nieuwsgierigheid en onderzoekend zijn dan ook begrippen die ik graag in mijn manier van begeleiden wil laten aansluiten.
In mijn visie zijn de volgende punten belangrijk voor een goede facilitator:
- Inlevingsvermogen in de leefwereld van het publiek
- Vragen stellen die aanzetten tot nadenken
- Verbinden van historische feiten met persoonlijke interpretatie
Ontwerp publieksbegeleiding
Doelgroep: Jongeren (10–18 jaar)
Tijdsduur: 60 minuten
Inleiding bij de maquette buiten
doel: historische geschiedenis van het huis en de architectuurstijl.
- Uitleg over het Nieuwe Bouwen en het ontstaan van Huis Sonneveld
- Koppeling met moderniteit, sociale verandering en gezinsleven in de jaren ’30
Bezoek aan het huis
Kaarten: Wonen in de toekomst
Doel: museumeducatie: begrip van ontwerpprincipes en sociale context
kunstbemiddeling: reflectie op (eigen) leefruimte en dagelijkse gewoonten
De jongeren stappen niet zomaar een museum binnen, maar een tijdcapsule: Huis Sonneveld in Rotterdam, een ultramodern woonhuis uit 1933. In deze publieksbegeleiding neem ik jongeren van 10 tot 18 jaar mee op een verkennende reis door het huis, als jonge ontwerpers, bewoners, dromers en onderzoekers.
Ze krijgen geen klassieke rondleiding, maar actieve kaarten waarin ze het huis benaderen vanuit verschillende perspectieven. Ze maken keuzes, verbeelden verhalen en vergelijken het verleden met hun eigen leefwereld. Elk duo of groepje krijgt een rol of missie, zoals het beoordelen van slimme ontwerpkeuzes, het inleven in het dagelijks leven van toen, of het maken van een eigen kamer ontwerp gebaseerd op wat ze ervaren.
De opdrachten zijn ontworpen om zelfstandig leren te stimuleren, maar ook om zintuigen en verbeelding te prikkelen.
- Het verzinnen van een klein verhaal rond een object in de woonkamer
- Het visualiseren van een droom ochtend in een jaren ’30 slaapkamer
- Het ontdekken van verborgen slimme oplossingen in het huis
- Het tekenen van een eigen ‘droomkamer’ met inspiratie uit het modernisme
Aan het einde reflecteer ik samen met de leerlingen : wat verraste hen? Wat vonden ze slim of mooi? Wat nemen ze mee naar het heden?
Rol als educator
In dit project zie ik mezelf als iemand die ruimte maakt om anders te kijken. Ik geef geen standaardrondleiding waarin alles wordt uitgelegd, maar nodig jongeren uit om zelf te onderzoeken, te voelen en te reageren.
Met deze vorm van publieksbegeleiding combineer ik museumeducatie (begrijpen, context bieden, ontwerpgeschiedenis uitleggen) met kunstbemiddeling (ruimte geven voor beleving, interpretatie en persoonlijke betrokkenheid). De leerlingen worden aangesproken als actieve deelnemers, niet als passieve luisteraars — ze worden meedenkers en mede-vertellers van het verhaal van het wonen.
Deze visie komt concreet terug in het opdrachtkaarten die bij het bezoek aan Huis Sonneveld horen. De opdrachten daarin zijn meer dan vragen: het zijn uitnodigingen tot interactie, observatie en reflectie. De jongeren krijgen de ruimte om niet alleen te kijken naar hoe het huis is ingericht, maar ook om eigen associaties te maken, vergelijkingen te trekken met hun eigen leefomgeving, en keuzes van toen te bevragen met de kennis van nu.
Mijn insteek is voornamelijk educatief: ik wil kennis en inzicht geven in een belangrijke periode in de Nederlandse architectuurgeschiedenis. Ik kies bewust voor werkvormen die aanzetten tot nieuwsgierigheid, vragen stellen en betekenis geven, maar via bemiddeling ook het gevoel en de herinnering raken. De opdrachtkaarten laten leerlingen bijvoorbeeld nadenken over kleurgebruik, materiaalkeuze of wooncomfort, maar ook over hoe ze zelf zouden willen wonen, en waarom.
Huis Sonneveld biedt een inkijkje in een toekomstvisie uit het verleden. Door educatieve verdieping te combineren met persoonlijke reflectie, geef ik jongeren tools om na te denken over hun eigen manier van wonen, ontwerpen en leven.